Acht maanden na haar aantreden lukt het de regering-De Wever niet om een tijdige en volledige federale begroting voor 2026 neer te leggen. Daardoor dreigen we in voorlopige twaalfden te belanden, een noodregime waarbij de overheid per maand maximaal één twaalfde van de laatst goedgekeurde begroting mag uitgeven en elke extra uitgave aparte beslissingen vergt. Dat leidt tot stilstand, uitstel van investeringen en meer bestuurlijke frictie. Bij een regering met volheid van bevoegdheden is dit ongezien en nooit eerder gebeurd in de geschiedenis van ons land.
Vandaag trekt premier De Wever naar de koning, naar verluidt om een harde deadline te bespreken voor het afronden van de begroting. Dat volgt op vastgelopen gesprekken en toenemende nervositeit binnen de coalitie.
Hoe zijn we hier beland?
Deze coalitie kwam er pas na lange onderhandelingen. Sindsdien werden grote akkoorden aangekondigd, maar de uitvoering stokt. De beperking van werkloosheid in de tijd komt er, maar veel andere hervormingen blijven hangen, terwijl een meerjarenbegroting die saneren en investeren combineert uitblijft. Het resultaat is een regering van uitgestelde zaken.
Is de budgettaire toestand slechter dan voorspeld onder Vivaldi?
Ja. Het officiële Stabiliteitsprogramma onder Vivaldi mikte erop om het tekort van de gezamenlijke overheid in 2026 onder 3 procent van het bbp te brengen. Dat was de referentielat voor België.
De ramingen van het Monitoringcomité die deze regering in juli 2025 ontving, schetsen een veel zwakker beeld: een tekort van 5,7 procent van het bbp in 2026, of ongeveer 37,3 miljard euro voor de gezamenlijke overheid, met Entiteit I op 4,1 procent van het bbp. Ook kwaliteitsmedia brachten dat cijferkader. Dit is dus duidelijk slechter dan het traject dat onder Vivaldi was vooropgesteld.
De gevolgen
Stilvallende investeringen en hervormingen. Met voorlopige twaalfden worden nieuwe projecten uitgesteld of versnipperd. Dat schaadt groei en efficiëntie.
Onzekerheid bij bedrijven en diensten. Planning per maand verhoogt transactiekosten en ondergraaft vertrouwen in het beleid. Meerdere redacties benoemen het als een signaal van bestuurlijke zwakte.
Slechte internationale indruk. Wie zijn begroting niet op tijd klaarkrijgt, wekt twijfel over hervormingskracht en geloofwaardigheid.
Wie draagt verantwoordelijkheid?
De eindverantwoordelijkheid ligt bij de premier, die compromissen moet smeden en zijn ploeg moet leiden. Het beeld vandaag is dat deze ploeg geen ploeg lijkt. Interne spanningen, uiteenlopende signalen en gemiste deadlines hebben het proces beschadigd. Dat is een blaam voor premier De Wever en zijn kern.
En Open Vld?
Open Vld duwt al jaren voor een duidelijk groeipad: werken moet netto meer opbrengen, de lasten op arbeid moeten omlaag, en de overheid moet slanker en efficiënter. In ons Groeiplan staan concrete ingrepen om groei en sanering te verzoenen: dalende regeldruk, snellere vergunningen, een uitgavenplafond via besparingen op werking en subsidies, en gerichte investeringen in O&O en energiezekerheid. Dat is het tegendeel van bestuurlijke stilstand.
Wat moet nu gebeuren?
Een realistisch meerjarenpad dat het tekort terugdringt zonder de economie te wurgen. Dat kan met spending reviews, minder werkingskosten en het schrappen van overbodige structuren, met prioriteit voor veiligheid, onderwijs en innovatie.
Uitvoering boven aankondiging. Faseer fiscale en arbeidsmarkthervormingen met duidelijke ingangsdata en focus op werkprikkels.
Eén ploeg, één boodschap. Stop de interne guerilla en lever een begroting die vertrouwen uitstraalt, ondersteund door een coherent hervormingspakket.
Slot
Voorlopige twaalfden onder een regering met volheid van bevoegdheden zijn geen detail. Het is een bestuurlijke nederlaag met economische prijs. Vandaag nog ligt de bal bij de premier, die zelfs naar de koning stapt. Tijd om te tonen dat er wél leiding is en wél een ploeg.